1b. Het metabolisme

De oorzaak van ME is nog niet duidelijk, maar er zijn wel allerlei problemen in het lichaam gevonden bij ME patiënten. Zo is zichtbaar in onderzoeken dat de stofwisseling hapert en dat dit niet komt door bijvoorbeeld deconditionering. Net zoals bij andere ziektes, waaronder auto-immuun ziektes, werken de energiefabriekjes bij ME patiënten niet goed en sterven spiervezels mogelijk af. En zonder levende spiervezels met werkende energiefabriekjes is er niet voldoende energie productie om je activiteiten te kunnen doen. Daardoor hebben veel ME patiënten last van energieloosheid en uitputting. In dit artikel DEEL 2 (van 4) over de ‘energieproductie’.

Energieproductie – in 4 delen

1. De energiesystemen
   Er zijn 3 systemen in ons lichaam die energie maken voor ons.
2. Het metabolisme (hieronder)
   Hoe worden voedingsstoffen omgezet in energie?
3. Inspanning
   Wat gebeurt er in het lichaam bij inspanning?
4. Problemen bij energieproductie
   Bij ME patiënten kunnen een paar dingen misgaan bij de energieproductie.

---

Het metabolisme

• Ons lichaam bestaat uit 30-37,2 biljoen cellen.
• Elke cel in ons lichaam bevat cytoplasma en meerdere mitochondriën.
• In het cytoplasma vindt de glycolyse (de oplader) plaats
• En elke mitochondrie is 1 energiefabriekje.

Er zijn dus heel erg veel energiefabriekjes in ons lichaam (in ruim 30 biljoen cellen elk meerdere fabriekjes) die via een uitgebreid proces energie maken voor ons!

De stofwisseling in 6 stappen

1. Je neemt voedingsstoffen tot je.
   Koolhydraten worden in je lichaam glucose.
   Vetten worden in je lichaam vetzuren.
   Eiwitten worden aminozuren.

   ---

2. De voedingsstoffen gaan naar je cellen.
   Bijvoorbeeld spiercellen of breincellen.

   ---

3. Je hebt biljoenen cellen en elke cel heeft meerdere opladers en fabriekjes
   In de cellen worden de voedingsstoffen opgeslagen en/ of omgezet of verbrand in energie.

   ---

4. Opladers zetten continue glucose om in energie (2 energie-eenheden)
   (+ eventueel kan een paar minuten van het ‘afvalproduct’ lactaat nog extra energie worden gemaakt – 15 energie-eenheden)

   ---

5. Fabriekjes verbranden glucose en vetzuren tot energie (35-129 energie-eenheden)
   Bij rustige activiteiten worden voornamelijk vetzuren verbrand tot energie – minder efficiënt, kost veel én levert veel energie op (129 energie-eenheden).
   Bij inspannende activiteiten worden voornamelijk glucose verbrand tot energie – efficiënt, maar levert iets minder op (35 energie-eenheden).

   ---

6. Stress-systeem kan eventueel extra leveren
   Voor de verbranding in de fabriekjes heb je nodig: Brandstof (glucose en vetzuren), zuurstof (inademen), warmte (lichaamstemperatuur).
   Wanneer de glucose op dreigt te raken tijdens een intensieve activiteit, dan kan het stress systeem nog wat extra glucose produceren uit vetzuren en aminozuren (eiwitten in spiervezels).

Spiercellen met spiervezels

Nog een paar extra ‘weetjes’ die je kunnen helpen het metabolisme te begrijpen:

• Om in beweging te komen moeten onze spieren energie maken
• In onze spieren zitten verschillende soorten spiervezels (wel 7 – ik noem er 3)
• We hebben spiervezels die ‘fabriekjes‘ bevatten (type 1 vezels) – ‘langzame spiervezels’
• We hebben spiervezels die ‘opladers‘ bevatten (type 2X vezels) – ‘snelle spiervezels’
• We hebben spiervezels die ‘fabriekjes’ en ‘opladers‘ bevatten (type 2A vezels) – ‘hybride spiervezels’
• Je nek en rug bevatten veel type 1 vezels om je rechtop te houden bij zitten/staan – ‘rustige activiteit’
• Meestal hebben we van type 1 en type 2 (A + X) ieder 50%

Onderzoek Long Covid & spiervezels

• Long Covid patiënten hebben echter meer type 2X spiervezels en type 1 spiervezels zijn ‘gestorven’
• Dit geldt voor ME patiënten waarschijnlijk ook
• Met lichte activiteiten kunnen de type 1 spiervezels wel gemaakt worden
• Met zware inspanning dood je de type 1 spiervezels juist

Bekijk de uitleg van het onderzoek naar spiervezels bij Long Covid Patiënten door dr. Appelman en dr. Wüst: https://www.youtube.com/watch?v=c1h8bIXb0_E

---

Onderdelen metabolisme

Brandstof

Alle voeding die wij tot ons nemen zijn grondstoffen voor de energieproductie.
De voedingsstoffen als grondstoffen worden (afbeelding: de kleine vrachtwagentjes)

1. direct naar onze opladers en onze energiefabrieken gebracht OF
2. worden eerst opgeslagen in de opslag van ons lichaam.

Vetzuren worden veelal eerst opgeslagen.
Eiwitten gaan veelal eerst naar de opbouw van ons lichaam en ons herstel.
Glucose gaat meestal direct naar de opladers (op het fabrieksterrein – de cel) toe en wordt voor de oplader en de fabriek tijdelijk opgeslagen in opslagcontainers.

---

Opslag glucose

Als de glucose aankomt bij de fabriek wordt het even opgeslagen (opslagcontainers).

Het ligt er niet lang, maar wordt snel gebruikt voor de oplader.
De opslagcontainers bevatten brandstof voor 35-40 minuten energie.

---

Oplader

Vanuit deze kortdurende opslag gaat het naar de oplader waar het wordt omgezet in energie en pyruvaat.

Het pyruvaat wordt op twee manieren gebruikt.

1. Pyruvaat wordt omgezet in lactaat (melkzuur). Dit kan, als er voldoende zuurstof is om e.e.a. te neutraliseren, weer gebruikt worden als grondstof voor de oplader om energie van te maken.
2. Pyruvaat gaat via een kraan de fabriek in en wordt in de kraan omgezet in co-enzym A. Dit enzym kan in de fabriek weer omgezet worden tot energie.

---

Energiefabriek

In de fabrieken worden de grondstoffen (glucose en vetzuren) ‘verbrand’ tot energie (ATP).

Daarvoor is een grondstof, warmte en zuurstof nodig. Verbranding bestaat immers altijd uit deze 3 componenten: brandbare stof, warmte en zuurstof. De warmte is in de fabrieken aanwezig (lichaamstemperatuur), de grondstoffen (glucose en vetzuren) worden aangevoerd na het eten en ook de zuurstof word aangevoerd door ademhalen.

Je fabriek werkt (onder je anaerobe drempel) altijd op een rustige stand en gelijktijdig met je oplader. In die stand is er tijd en ruimte om, naast glucose waar de fabriek een voorkeur voor heeft, ook vetzuren te verbranden in de fabriek. Vetzuren worden ook gebruikt als de glucose opslag leeg is (na ongeveer 30-45 minuten).

---

Vetzuren

Als er glucose ‘overblijft’ dan wordt het (met insuline) omgezet in vetzuren en opgeslagen. Ook uit voeding worden vetzuren gehaald en opgeslagen.

Uit de vetopslag (die veel groter is dan de glucose opslag) worden met kruiwagens (L-carnitine) vetzuren naar de mitochondriën gebracht om daar verbrand te worden.

Vet verbranding is een lastiger proces en kost meer energie dan glucose verbranding, maar het levert uiteindelijk wel meer energie op dan je met glucose kunt maken.

---

Zuurstof

Er is meer zuurstof nodig voor vetverbranding dan voor glucose verbranding. Met je ademhaling krijgt je lichaam ruimte om voldoende zuurstof naar de fabriekjes te brengen zodat je energie kunt halen uit de vetzuren.

Je lichaam zal wel eerst de glucose voorraad opmaken (dat is immers makkelijker om te gebruiken), maar je gaat vervolgens over op de voorraden vetzuren.

 

Afbeelding: 
1. De bloedbaan met daarin het transport van glucose en vetzuren + het transport van zuurstof
2. De cel met daarin ‘de oplader’ voor de glycolyse, ‘de fabriek’ voor de citroenzuurcyclus en ‘de accu’ -> glucose, vetzuren en zuurstof komen de cel binnen en bewandelen ieder een ander pad om uiteindelijk energie te worden.
3. Rechtsboven: eiwitten in de spieren & vetzuren in de vetopslag worden door cortisol aangetrokken en via het bloed naar de cel gebracht.

---

 

 

---