Juichen na de stilte en voor de overwinning

Weet jij hoe een koude winterdag ruikt?
Ik heb het nooit bewust geweten, maar ik heb het wel in mijn onbewuste opgeslagen.

Laatst was ik, na een lange tijd, weer eens buiten. Ik haalde eens diep adem. Dat is iets dat ik me, ook volledig onbewust, heb aangeleerd sinds ik niet zo vaak meer buiten kom. Zodra ik buiten ben adem ik even heel diep in.

Deze keer rook ik de lucht van een koude winterdag. Die hele specifieke, koude, frisse en zuurstofrijke dag. Een koude winterdag heeft een heel specifieke geur en toen ik het rook wist ik meteen dat het een koude en zonnige dag was. En… dat was het ook. Binnen enkele seconden had ik een koude neus en koude vingers.

Helaas kom ik niet zo heel vaak buiten. Niet zo vaak als ik graag zou willen. Langzaam verlies ik toch steeds meer functies en mogelijkheden. Zelfs verlies ik langzaamaan mensen. En dat zal alleen maar meer worden.

Laatst sprak ik met iemand over het achteruitgaan en het verliezen van mogelijkheden en mensen – en dat dit verlies de komende tijd, volgens de verwachtingen, verder zal gaan. En deze persoon reageerde met: “Je moet je toch meer aan God overgeven voor je hier bitter door wordt”.

Deze opmerkingen doen pijn en maken mij verdrietig. Het is veel te gemakkelijk om bij verdriet over verlies van functies, mogelijkheden en mensen te zeggen dat je meer in overgave moet leven. Het heeft namelijk zeer weinig te maken met overgave aan God. En dus heb ik elke dag een klein stukje geschreven aan dit blog om daar meer over te delen.

Veel is reëel als je ziek bent

De gedachte en het verdriet om niets meer te kunnen en alleen over te blijven is een reële gedachte. Uiteraard ben je niet direct al je functies kwijt en loopt ook niet iedereen zomaar ineens bij je weg. Je ouders (en je partner als je die hebt) zouden je toch nooit in de steek laten? Buiten het feit dat geliefden soms ook wegvallen door overlijden of ziekte wijst de praktijk ook uit dat veel ME patiënten wél hun ouders en partner verliezen.

Geliefden vinden het moeilijk om te begrijpen, kunnen het lijden niet aanzien of zoeken naar vrijheid voor zichzelf. Het is heel zwaar om bij iemand te zijn die niets meer kan. Het is letterlijk niet om aan te zien wanneer je een geliefde ziet lijden. Veel ME patiënten bleven met niemand over. En gelukkig zijn er ook nog heel veel naasten en geliefden die wel blijven zorgen en aandacht geven – ook dat is er gelukkig en dus heel veel dank, bewondering en liefde voor al deze mantelzorgers en geliefden.

Er zijn dus echter wel volkomen reële gedachten bij chronisch zieken die in volledige overgave aan God leven die voor gezonde mensen aandoen als irreëel, angstig of vol bezorgdheid. Voor gezonde mensen is geliefden verliezen niet nodig, maar voor chronisch zieken gaat dit soms vanzelf. En daardoor kunnen gezonde mensen tot het oordeel komen dat de chronisch zieke nog niet in overgave aan God leeft.

Maar de mens kan het hart van de ander niet inzien. Het blijft daarom altijd een zaak tussen God en de chronisch zieke zelf.

Ook ik heb verdriet als ik aan de toekomst denk die steeds dichterbij komt. Afgelopen jaar ging ik behoorlijk achteruit, mede door de regelmatige infecties die ik had. Ik weet dat slechts een enkeling écht zal kunnen blijven. Ik vertrouw er ook op dat een aantal naasten zullen blijven, maar ik weet ook dat velen zullen ‘vertrekken’. En dat is logisch. Het is hoe het leven gaat. Zo werkt dat nu eenmaal. Daarnaast kan ik, mocht ik echt zo ver achteruitgaan, op een gegeven moment ook geen mensen meer om me heen verdragen door de ziekte. De eenzaamheid waar ik naar kijk zal dus niet alleen veroorzaakt worden door vertrekkende mensen, maar ook doordat ik mensen op afstand zal moeten houden. En in het algemeen gezegd is dat de schuld van niemand anders dan de ziekte.

Enerzijds kun je als mens prima zeggen dat het nu eenmaal zo is dat de toekomst eenzaamheid kan en zal brengen (en het daarmee dus eigenlijk accepteren), maar dat wil aan de andere kant niet zeggen dat het niet pijnlijk en verdrietig is.

Wanneer je gezond bent is het misschien niet te begrijpen. Ik weet ook niet of het mogelijk is om het te begrijpen als je gezond bent. Sommigen proberen het wel te begrijpen merk ik wanneer ik dit wel eens probeer uit te leggen. Maar het is best moeilijk als je de ervaring niet kent.

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Bij de dag leven

Meer in overgave leren leven is dus lang niet altijd de opdracht of het probleem. Als chronisch zieke is het veel meer en vooral belangrijk om met de dag te leren leven. Niet teveel met de toekomst bezig zijn, hoewel dat nooit doen ook voor problemen kan zorgen doordat je je dan niet voldoende voorbereid. Het kan heel goed zijn om nu al te zien dat er wel oplossingen zijn, God voor je zal zorgen en je het wel zult redden. Maar je weet niet of wat jij verwacht überhaupt gaat gebeuren en zo wel, dan weet je niet wanneer en hoe. Teveel met de toekomst bezig zijn heeft dus niet altijd zin. Het grootste deel van de dag helpt het ons meer om in het hier-en-nu bezig te zijn. En zeker voor een chronisch zieke met een progressieve ziekte is het een goed idee om niet met de toekomst bezig te zijn, maar bij de dag te leven. Zodra het moment er is, dan is het nog vroeg genoeg om verdrietig te zijn. Dat zal al zwaar genoeg zijn als het zover is.

Door in het hier-en-nu te zijn en met de dag te leven kun je nu genieten van wat er nu is. Het is alsof je dan elke dag dat iets je wél lukt kunt juichen. Je weet niet of je in de toekomst zult kunnen juichen, maar de dag dat je iets kunt doen waar je van kunt genieten kun je juichen voor wat er die dag (nog wel) is.

Na de stilte en voor de overwinning

Als ik weer eens een infectie heb lig ik wekenlang op bed. Soms letterlijk in stilte, maar in ieder geval figuurlijk in stilte. En zodra de dag komt dat ik dan weer een keertje naar buiten kan dan ontstaat er een moment van juichen. Een juichen na de stilte.

En voor de toekomst weet je niet wat het je gaat brengen. Eén ding weet je wel: als je in overgave aan God leeft, dan zul je overwinnen! Op welke manier? Geen idee. Hoe zit dat eruit? Geen idee. Maar God heeft je sowieso de overwinning beloofd.

Leven bij de dag helpt je dus om nu al te juichen na elk moment van stilte, terwijl je de overwinning nog niet hebt behaalt.

Ken je het verhaal van Jericho?
De Israëlieten moesten in stilte rond de stad lopen. Dat was zwaar. Dagenlang ging het door – elke dag een ronde. En op de zevende dag zelfs zeven rondes rond de stad. Vermoeide voeten en de uitdaging van je mond dicht houden. Als chronisch zieke ken je ook die zware stille momenten en dagen.

Dan na die stilte moesten de Israëlieten juichen op een moment dat ze de overwinning nog helemaal niet hadden. Er was zelfs nog helemaal niets gebeurt. Ze waren alleen maar vermoeider dan toen het hele proces begon. Ze hadden niets om over te juichen. En toch moesten ze juichen in het licht van de komende overwinning.

Chronisch zieken worden ook alleen maar vermoeider. En als het lukt om bij de dag te leven kunnen ook zij juichen na de stilte en voor de overwinning. Of het vandaag goed gaat of niet. Ook al is er niets om over te juichen. Dan juichen ze in het licht van de komende overwinning.

Juichen NA de stilte en VOOR de overwinning

Door in het hier-en-nu te blijven is het mogelijk om te juichen VOOR de overwinning. Ik juich elke dag dat mij iets lukt dat niet elke dag lukt. En ik ben dankbaar. Ik juich omdat ik naar het toilet ben geweest (in plaats van de po-stoel), ik juich als ik heb gedoucht ook al was ik kapot, ik juich als ik buiten kon zijn na dagen of weken binnen zitten. En… ik juich als ik pijn heb, ik juich als ik niet naar buiten kan en ik juich als het me niet lukt om te douchen. Dan juich ik omdat ik de overwinning ken die gaat komen.

Mijn overwinning komt in de hemel, maar ik kan vandaag al juichen!

Pas op je woorden

Pas dus op met de woorden die je gebruikt en de aannames die je doet. Verdriet hebben over de toekomst wanneer je chronisch ziek bent is geen kwestie van niet voldoende in overgave aan God leven en bitter worden. Het is normaal, reeel en de werkelijkheid. Het helpt om er niet teveel bij stil te staan en je zoveel als lukt te richten op vandaag en binnen vandaag op ‘nu’. Dat lukt niet altijd en hoeft ook niet altijd. Het is een oefening. En zolang het lukt ervaar je rust en kun je juichen van dankbaarheid, tevredenheid of zelfs geluk. En als het even niet lukt, dan kun je nog steeds juichen. Niet omdat het vandaag zo geweldig is, maar omdat je weet dat de overwinning komt.

Koude winterdagen ruiken: Heerlijk (vind ik) en het geeft me extra zuurstof. Wat een genot! Dat is een juichen na de stilte die ervoor was en voor de overwinning die komt.

Altijd weer jammer om de buitenlucht te verlaten, maar dan is het ook weer heerlijk om mijn warme bed op te zoeken en een mok warme chocolademelk te drinken.