Voor wie zorg jij? Kun jij goed voor jezelf zorgen? Veel mensen ervaren weinig rust en vrede in hun leven. Het is druk, de agenda is vol, er komt veel op hen af en er gebeurt veel in henzelf. Het is vaak best een zoektocht om tijd voor onszelf te maken.

Vaak hebben we het veel te druk om goed voor onszelf te zorgen. En vaak weten we ook niet goed hoe we dat dan zouden moeten doen. Doordat we éigenlijk ‘gewoon maar’ doorrennen is het gevaar groot dat we ook aan onszelf voorbij rennen. We willen er ook graag voor ‘de ander’ zijn en vinden onszelf vaak minder belangrijk.

Daarnaast weten we ook niet altijd goed wat wij zelf dan nodig hebben. Het gaat eigenlijk best goed met ons; ok, we zijn wat moe soms en we zouden soms wel even willen ademhalen. Maar in feite redden we ons nog best. En, hoe zou je dan moeten ademhalen en ontspannen, zonder de anderen in de steek te laten? En dan lukt het voor jezelf zorgen toch weer niet.

Gevolgen van niet voor jezelf zorgen

Toch voelen we ook wel aan dat als we niet goed voor onszelf zorgen dit uiteindelijk voor problemen gaat zorgen. Uiteindelijk is het natuurlijk wel zo dat als wij uitvallen de anderen ook niets meer aan ons hebben. Dat weten we wel en toch… We voelen ons nu nog goed en rennen nu dus nog maar gewoon door voor de ander. We willen de ander niet in de steek laten.

Toch zie ik het elke keer weer: uitgeputte mensen die écht niet meer kunnen bij mij in de praktijk. Allemaal mensen die dachten het aan te kunnen en het goed te doen. En allemaal zijn ze uiteindelijk oververmoeid geraakt en heeft de stress hen ingehaald. Sommigen kunnen niet meer slapen, anderen kunnen niet meer ‘niks doen’, weer anderen zijn zo uitgeput dat ze alleen maar slapen en sommigen kunnen alleen nog maar ‘niks doen’. Mensen kunnen op heel verschillende manieren uitvallen en instorten. Maar uiteindelijk stort iedereen in. Het kan wel heel lang duren, dat klopt. Mensen van alle leeftijden storten in en sommigen hebben tientallen jaren voor de ander gezorgd en storten pas na vele jaren in. Maar ook bij hen is het uiteindelijk een keertje op.

En zo voelt dat: ‘het is op’. ‘Ik ben helemaal op’.

Voor jezelf zorgen; mag dat wel?

God heeft ons gemaakt om boven alles God lief te hebben en de ander als onszelf. Dat betekent dat we dus ook onszelf moeten liefhebben en voor onszelf moeten zorgen. Je mag voor jezelf zorgen, je móet het zelfs. Het is belangrijk dat we voor Gods schepsels zorgen en dat zijn niet alleen de anderen, maar ook wijzelf. Het is belangrijk dat er ook voor ons gezorgd wordt. Eén en ander moet in balans zijn. Ik vind het belangrijk om daar even de nadruk op te leggen: het  gaat er niet om dat je vooral voor jezelf zorgt! Maar het gaat er dus ook niet om dat je vooral voor de ander zorgt! Zoveel als jij er bent voor de anderen, zoveel moet je er ook voor jezelf zijn.

tekst gaat onder afbeelding verder…

Maar hoe zorg je dan even goed voor jezelf als voor de ander? Voor jezelf zorgen en tegelijk ook voor de ander is immers best lastig heb je ontdekt. Als jij een paar gebieden goed in de gaten houd voor jezelf, dan kun jij moeiteloos voor jezelf én de anderen zorgen in een goede balans. Maar dat vraagt wel van jou dat je op een bewuste manier gaat leven en je bewust bent van wat je doet. Dat betekent dus dat je niet ‘maar zomaar door kunt gaan’ en kunt blijven ‘doorrennen’. Je zult regelmatig moeten stilstaan om je bewust te worden.

1. Voor jezelf zorgen met slaap

Allereerst is het belangrijk dat jij aandacht gaat besteden aan je eigen slaap. Je kunt overdag 12 uur voor anderen zorgen, maar dagelijks is er 12 uur voor jou, waarvan je in ieder geval 7,5 uur echt slaapt (je ligt dan, als het goed is, ongeveer 8-8,5 uur in bed).

Heb jij een belabberd slaapritme? Dan is het belangrijk dat je hier iets aan gaat doen! Als jij er voor de ander wil blijven zijn, dan moet je hierin écht voor jezelf gaan zorgen om het vol te houden. Begin met op een vast tijdstip op te staan elke morgen. Als jouw vroegste wekkertijd in de week nu 7 uur is, zet je wekker dan voortaan elke morgen om 7 uur en ga er ook écht uit. Besef: Dit kan de eerste weken écht heel zwaar worden, want je bent niet gewend om op tijd naar bed te gaan, maar houd dit op een liefdevolle manier voor jezelf vol. Ga regelmatig naast jezelf zitten en vertel jezelf dat jij belangrijk bent en dat om 7 uur opstaan daarom belangrijk is. Ook al ben je écht heel moe.

Na een tijdje ga je ’s avonds eerder moe worden en kun je steeds makkelijker op tijd naar bed. Als je nu gewend bent om pas om 1 uur te gaan slapen, ga dan eerst om half 1 slapen, na een paar dagen om 12 uur, enzovoorts. Of maak de stapjes nog kleiner en ga elke 4 dagen een kwartier eerder naar bed. Als je namelijk in één keer om 9 uur gaat slapen dan kun je om 9 uur niet in slaap vallen en dan wordt in bed liggen ’s avonds een kwelling waardoor je het niet volhoudt.

2. Voor jezelf zorgen met stilte

Plan elke ochtend altijd eerst minimaal een kwartier stilte tijd in voor jezelf (maar het mag natuurlijk ook, als je tijd hebt, veel langer). Als je slaap eenmaal een beetje op de rit is, dan is het tijd om naar de stilte te gaan zoeken. Je bewust worden van je dag. Even heel bewust zijn van wat de dag je gaat brengen.

Gebruik deze tijd om even in de Bijbel te lezen en te bidden. Vraag God met je mee te gaan. Maar neem ook in gedachten heel bewust je dag door of schrijf dit op in je boekje. Wat ga je deze dag doen en hoe gaan jouw ‘pauzes’ eruit zien? Haal even adem! Haal diep adem en adem rustig uit. Dit is je eerste adem moment van de dag; maak er goed gebruik van. Voor jezelf zorgen is ook bewust worden, ademhalen en stil worden.

Is het lastig om dit stilte kwartiertje in te bouwen? Met een druk gezin is het soms best lastig. Maar als zet je de wekker een kwartiertje eerder, voor de kinderen wakker worden, en je blijft nog even een een paar minuten in de stilte in je bed liggen, bidt en bedenkt bijbelteksten die jij uit je hoofd kent, waarna je opstaat en in de badkamer voor de spiegel even stilstaat en je de dag heel bewust even voor de geest haalt. Misschien stap je even onder de douche en kun je onder de warme douche even heel bewust je dag doornemen en de stilte van de douchecabine er laten zijn. Je kunt ook nu even ademhalen en goed voor jezelf zorgen. Vijf minuten later ben je onder de douche vandaan en voel jij je verkwikt en bewust van wat de dag wellicht zou kunnen gaan brengen – je weet immers nooit wat er écht gaat gebeuren.

Zoek jouw creatieve manier van een kwartiertje ochtendstilte.

3. Voor jezelf zorgen met voeding

Een derde gebied waar jij, tegelijk met je zorg voor de anderen in jouw omgeving, voor kunt zorgen is je voeding. Als jij zorgt dat jij gezond eet is er meer energie, gezondheid en ruimte om er voor de ander te kunnen zijn. Als jij voor anderen wil kunnen zorgen is gezonde voeding belangrijk. Dus als doe je het niet voor jezelf, doe het dan om voor de anderen te kunnen blijven zorgen. Maar doe het natuurlijk het allerliefste wel voor jezelf. Voor jezelf zorgen is namelijk een belangrijke opdracht en voeding is daar een groot onderdeel van.

4. Voor jezelf zorgen met ontspanning

Je hebt evenveel ont-spanning nodig als in-spanning. Dus dat betekent dat als jij 12 uur actief bent en 8 uur in bed ligt je dus nog 4 uur ontspanning op de dag moet plannen. Momentjes waarop jij even helemaal ‘niks doet’.

Elk half uur even 10 minuten koffie halen is al een mooie micro pauze om te nemen. Tijdens je lunchtijd een half uur nemen om in alle rust en stilte even te eten, even je ogen dicht te doen en even alleen te wandelen is een voorbeeld van een mooie middellange pauze. En zo kun je gedurende je dag ‘pauze-momenten’ inplannen.

Belangrijk is dat je tijdens zo’n pauze moment weer even bewust wordt en je afvraagt wat je tot nu toe eigenlijk hebt gedaan en wat je de komende tijd weer gaat doen. Wat wil jij bereiken, waarom doe jij wat je doet? Vraag het jezelf af en wees je ervan bewust of je iets doet wat dicht licht bij wat jij op dat moment graag wil doen of dat je weerstand voelt. En overweeg of je het anders kunt aanpakken.

5. Voor jezelf zorgen met beweging

Bewegen is heel belangrijk om gezond te blijven. Dat kan sporten zijn, wat heel gezond kan zijn. Maar zoek vooral iets uit waar jij ook van kunt genieten. Een dagelijkse stevige wandeling van een half uur is gezonder dan twee keer per week intensief sporten en daarnaast dan de rest van de week op de bank zitten en niets doen.

Maar doe wat binnen je mogelijkheden ligt. Als je chronisch ziek bent is een dagelijkse stevige wandeling ook te veel wellicht. Doe dan iets wat jij wel kan. Voor mij persoonlijk is de dagelijkse persoonlijke verzorging al een sport moment en houd ik bepaalde handelingen daarbij vol om de beweging die het me oplevert. Daarnaast probeer ik ook wekelijks in het water oefeningen te doen en elke dag in huis de stapjes te lopen die ik nog kan; hoe weinig dat er ook kunnen zijn. Met elke stap is weer een stap gezet.

Als jij gezond bent kun je echter wel écht heerlijke wandelingen maken. Neem desnoods een hond om jezelf te dwingen elke dag even eruit te moeten. Maar, wat ook kan helpen is om op je bank een briefje te plakken met de vraag: ‘wat wil ik op dit moment eigenlijk echt?’ De opdracht is dan om altijd deze vraag eerst te beantwoorden voor je op de bank gaat zitten. Je mag best ontspannen op de bank gaan zitten, maar je moet alleen even deze vraag beantwoorden.

Je gaat daardoor bewuster leven en komt wellicht erachter dat je éigenlijk verlangt naar rust in je hoofd en deze krijg je meer door te wandelen (bewegen) dan door stil te zitten (bank hangen). Dit werkt overigens ook met ‘snoepen’. Plak zo’n zelfde briefje op je chips-zak, je snoep la, et cetera. Je mag snoepen, maar moet wel altijd eerst even deze vraag beantwoorden. De ervaring leert dat je langzaam, en bijna onbewust, minder gaat snoepen en minder gaat bank hangen.

6. Voor jezelf zorgen op mentaal gebied

Gezonde gedachten zijn ook heel belangrijk om jou in balans te houden. Als het mentaal niet goed zit, dan is het moeilijk om je fysiek ook gezond te houden. Je wordt moe, raakt uitgeput en kan lichamelijke klachten krijgen als het mentaal niet goed gaat. Voor jezelf zorgen betekent ook dat je met je mentale staat van zijn gaat dealen. Een coachtraject volgen bijvoorbeeld om je verleden een plek te geven, je identiteit te ontdekken en bewust te zijn van jouw bestemming en weg voor de toekomst. Dat helpt je om je gedachten te ordenen en gezond te maken.

Als jij van God houdt en Zijn gebod wil houden om God lief te hebben boven alles en je naaste als jezelf, dan is het belangrijk dat je goed voor jezelf gaat zorgen. En met bovenstaande gebieden van zelfzorg kun je moeiteloos voor jezelf zorgen, terwijl je ook evenveel aandacht en zorg aan de anderen kunt blijven besteden.

Waar kun jij nog groeien in de zorg voor jezelf? Is de zorg voor de ander en voor jezelf al in balans? Laat gerust een berichtje achter (hieronder) met jouw struggles hierin.